ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2014

ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ «ΤΟ ΝΑΡΚΟΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ»

Πολλοί γεωργοί έχουν μια έντονη αποστροφή για τον όρο «επιχειρηματικότητα». Όταν τους λέω ότι αυτό που κάνουμε, να παράγουμε
τροφή, είναι μία κανονική επιχείρηση και μάλιστα δύσκολη, δυσφορούν. Δυσφορούν ως προς το «επιχείρηση», αλλά ως προς το «δύσκολη» συμφωνούν και επαυξάνουν. Όταν ρωτάω «αφού δεν είναι επιχείρηση, τότε τι είναι;», μου λένε «δουλειά». Μα “δουλειά” κάνει ο “δούλος”, ο γεωργός (γεω-έργο) παράγει έργο από τη γη, απαντώ και συνοφρυώνονται.

Αυτό το σημείο είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να αποσαφηνιστεί.

Η γεωργία είναι έργο, δεν είναι δουλειά. Οι γεωργοί δεν είναι “δούλοι”. Θυμάμαι το 1989, προσπαθούσα για πρώτη φορά να το εξηγήσω σε μια συνάντηση αγροτών. Κατσούφιασαν οι περισσότεροι. Ένας νεαρός πετάχτηκε από την καρέκλα και έβαλε τις φωνές, “σιγά μην είναι οι συνεταιρισμοί επιχειρήσεις, σε λίγο θα μας πεις ότι και οι γεωργοί είναι επιχειρηματίες”, είπε και έφυγε με αποδοκιμασία από την αίθουσα.

Προφανώς, η συζήτηση τελείωσε εκεί και η συνάντηση μετατράπηκε σε κουβέντα καφενείου. Ο καθένας έλεγε τον πόνο του, πόσο δύσκολο
επάγγελμα είναι η γεωργία, το κράτος που δεν βοηθάει, οι επιδοτήσεις που είναι λίγες, οι έμποροι που δεν πληρώνουν, τα νερά που στερεύουν και έτσι όλοι έφυγαν πιο απογοητευμένοι από ότι ήρθαν.

Ας δούμε όμως τα πράγματα με νηφαλιότητα, χωρίς να μας φοβίζουν οι όροι. Υπάρχουν δεκάδες ορισμοί της επιχειρηματικότητας,
αλλά αυτός που εφαρμόζεται καλύτερα στην περίπτωσή της αγροτικής επιχειρηματικότητας, είναι ο εξής:

ΤΟ ΝΑΡΚΟΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ

Επιχειρηματικότητα είναι:
α) Η διαδικασία σύλληψης μιας νέας ιδέας που αφορά στην παραγωγή ενός προϊόντος ή μίας υπηρεσίας με σκοπό το κέρδος
β) Η ανάληψη του ρίσκου, δηλ. του κινδύνου υλοποίησης της ιδέας μέσω του συνδυασμού των μέσων παραγωγής
γ) Η ενσωμάτωση τουλάχιστον μίας καινοτομίας που θα αφορά είτε στο προϊόν, είτε στην διαδικασία, είτε στην πώληση, είτε
στη μείωση του κινδύνου, ή οτιδήποτε άλλο

Το θέμα της ανάληψης κινδύνου είναι πολύ κρίσιμο στην αγροτική επιχειρηματικότητα και θα σταθώ λίγο σε αυτό. Ο φίλος και δάσκαλος μου, γεωπόνος-οικονομολόγος Δρ. Πάνος Παναγόπουλος, που έγραψε το εξαιρετικό βιβλίο “Το πρόβλημα της Ελληνικής Γεωργίας σήμερα” ήδη από το 1981, έλεγε πώς τα παλιά λεξικά στο λήμμα “γεωργός” ανέφεραν “ο ιδίω κινδύνω καλλιεργών”, δηλαδή, αυτός που καλλιεργεί τη γη και παράγει γεωργικά προϊόντα, αναλαμβάνοντας τον κίνδυνο. Το ρίσκο δηλαδή να καταστραφεί η παραγωγή του, να μην έχει την επιθυμητή ποσότητα ή ποιότητα ή να μην μπορέσει να πετύχει τιμές που θα του αποφέρουν κέρδος.

Δυστυχώς σήμερα, πολλοί γεωργοί δεν θέλουν να παραδεχθούν ότι το ρίσκο είναι κυρίαρχη παράμετρος της γεωργίας και σε αυτό συνετέλεσε καθοριστικά ο λαϊκισμός των κυβερνήσεων με τις πολιτικές «όλα τα κιλά – όλα τα λεφτά» που ευνούχισαν την αγροτική επιχειρηματικότητα.